Thách thức lớn nhất hiện nay của Hà Nội vẫn là công việc ngăn chặn tình trạng xâm hại làm thay đổi cảnh quan di tích, thay đổi hiện vật gốc, thực hành sai lệch di sản văn hóa phi vật thể, tùy tiện đưa hiện vật mới vào di tích. Tất cả đòi hỏi phải có sự kết hợp gắn bó mật thiết giữa cộng đồng với các cấp quản lý trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản.

Tháng 4 năm 2022,  những người yêu di sản Hà Nội đã ngỡ ngàng và tiếc nuối khi dãy nhà Pháp cổ, gần 100 năm tuổi với 4 mặt tiền nằm cạnh quảng trường Ba Đình bị phá dỡ để xây cao ốc. Tòa nhà này là nơi từng ghi dấu tích lịch sử của thủ đô một thời hào hùng.

Đáng chú ý, trên bức tường của dãy nhà phía mặt đường giao cắt Nguyễn Thái Học - Lê Trực có một bức phù điêu đắp nổi hình ảnh dân quân tự vệ bảo vệ Hà Nội trong kháng chiến chống Mỹ và chính tại địa điểm này, bộ đội dân quân tự vệ Thủ đô đã bắn rơi máy bay Mỹ vào  ngày 19-5-1967. Bức phù điêu nhắc nhớ về lịch sử hào hùng và cả lãng mạn của những năm Thủ đô ta sục sôi đánh Mỹ.

Để thay thế tòa nhà Pháp cổ sau phá dỡ, UBND TP Hà Nội đã phê duyệt xây dựng một khu tổ hợp thương mại, dịch vụ, khách sạn cao cấp 11 tầng; khai thác tối đa không gian ngầm phục vụ thương mại, dịch vụ.

Sự việc nêu trên đã cho thấy một thực tế, đó là có sự mâu thuẫn giữa bảo tồn văn hóa và phát triển xây dựng đô thị hiện nay.

Chính vì vậy, sự kiện mới đây, Hà Nội công bố diện mạo sau trùng tu giai đoạn đầu của căn biệt thự Pháp cổ tại địa chỉ 49 Trần Hưng Đạo, Quận Hoàn Kiếm Hà Nội đã thu hút sự quan tâm của nhiều người dân. Dù nhận được những ý kiến trái chiều nhưng… hoạt động này đã thể hiện quyết tâm lớn của TP trong việc gìn giữ và phát huy giá trị của các di sản kiến trúc đô thị.

Xung quanh vấn đề này, ANTV đã có cuộc trao đổi với GS.TS Trương Quốc Bình - nguyên Phó Cục trưởng Cục Di sản văn hóa, Bộ Văn hoá thể thao và du lịch.

Xem clip: