Những ngôi nhà này được xây dựng tại một vùng nông thôn nghèo ở Pakistan chỉ vài tháng trước khi trận lụt lịch sử quét qua đất nước vào năm 2022. Trận lụt khiến hơn 1.700 người thiệt mạng, phá hủy hơn 2 triệu ngôi nhà.

Tuy nhiên, không giống như những khu vực khác, tại làng Polo Conoly này, không một ngôi nhà nào bị lũ lụt cuốn trôi, và không một gia đình nào phải rời bỏ nhà cửa đi sơ tán.

Sáng kiến này là sản phẩm của kiến trúc sư Yasmin Lari, hiện đã 82 tuổi. Lari – người phụ nữ đầu tiên đủ tiêu chuẩn trở thành KTS ở Pakistan vào năm 1963, là người chịu trách nhiệm thiết kế một số tòa nhà thương mại mang tính bước ngoặt của đất nước như Trung tâm Tài chính – Thương mại và Tòa nhà dầu khí Quốc gia Pakistan.

Kể từ khi bà dừng hành nghề vào năm 2000, bà Lari đã ủng hộ cho một loại “kiến trúc vị nhân sinh”, giúp cải thiện cơ sở hạ tầng của các cộng đồng nghèo khó trong khi cố gắng giảm phát thải carbon.

Bà Yasmin Lari, kiến trúc sư bày tỏ: Tôi có một ước mơ đã nhiều năm rồi, đó là giúp mọi người dân ở đất nước Pakistan của tôi có một ngôi nhà yên ổn, đặc biệt là những người dân nghèo. Khi có thể tự xây nhà, họ sẽ chẳng bao giờ phải lang thang nữa. Đó chính là một trong những điều tôi muốn thực hiện.

Bà Lari là người ủng hộ việc sử dụng các vật liệu truyền thống như bùn, vôi hay tre. Theo bà, việc sử dụng “những kiến thức và kỹ thuật cổ xưa” có thể giảm lượng khí thải carbon trong các công trình ngoài ra với loại vật liệu này, mọi gia đình nghèo ở Pakistan đều có thể tự xây nhà. Theo thời gian, các ngôi nhà đã được điều chỉnh để chống chọi với các thảm họa thiên nhiên khác nhau. Chi phí xây dựng cho mỗi ngôi nhà chống lụt như vậy chỉ khoảng 170 USD, bằng 1/8 chi phí làm một ngôi nhà tương tự bằng gạch và xi măng.

Bà Yasmin Lari, kiến trúc sư chia sẻ: Tôi nghĩ những ngôi nhà như vậy là thứ mà thế giới ngày nay cần. Nhà từ tre và bùn không thải ra khí các bon, và đương nhiên sẽ không thải ra rác, và sẽ không cần quá nhiều tiền từ các nhà tài trợ và từ đó sẽ hướng tới việc không còn nghèo đói. Đó là ước mơ tôi đang thực hiện và tôi mong muốn sẽ triển khai được nhiều hơn nữa những ngôi nhà như thế.

Không chỉ là chống chọi với thiên tai, những kiến trúc mà bà Lari thiết kế còn tính tới tĩnh hữu ích cho phụ nữ. Thay vì đặt sát mặt đất, bếp đã được nâng cao hơn.

Bà Champa Kanji, người dân làng cho biết: Trước đây bếp đun luôn ở sân, vì thế rất mất vệ sinh. Lũ chó mèo rất hay bới đất bếp, còn bọn trẻ con dễ bị bỏng nữa. Nhìn chung rất bất tiện.

Cơn lũ lịch sử tại Pakistan vào năm 2022 đã khiến hơn 1.700 người thiệt mạng, 8 triệu người phải đi sơ tán. Ngoài ra, ít nhất 2 triệu ngôi nhà bị phá hủy, cùng với khoảng hàng nghìn km đường bộ, đường sắt, các cơ sở hạ tầng khác bị phá hủy...

Gần 9 thang sau khi con lũ đi qua, LHQ ước tính khoảng 10 triệu người dân Pakistan vẫn không được tiếp cận với nước sạch.

Hiện bà Lari đang kỳ vọng triển khai 1 triệu ngôi nhà tới những người dân nghèo ở Pakistan. Bà cho rằng, điều này không chỉ giúp chống chọi với thiên tai mà còn tạo công ăn việc làm trong lĩnh vực xây dựng cho người dân.

Bà Yasmin Lari cho biết thêm: Tôi gọi đây là một hình thức cùng xây dựng, cùng sáng tạo. Bởi người dân có quyền bình đẳng trong việc đóng góp để tô điểm và điều chỉnh để ngôi nhà hợp lý nhất với họ.

Kiến trúc sư người Pakistan, Yasmin Lari đã được xướng tên và trao giải Royal Gold Medal 2023 của Viện Kiến trúc Hoàng gia Anh (RIBA) nhằm ghi nhận những đóng góp trong các hoạt động nhân đạo mà bà đã đảm nhận suốt 23 năm qua, kể từ khi nghỉ hưu.

RIBA Royal Gold Medal tôn vinh tầm quan trọng của Yasmeen trong đời sống, với vai trò như một biểu tượng của sự thay đổi ở Pakistan./.